Qalereya

“Sevmək üçün dünyaya gəlmişik”

Biz real həyatda yaşayırıq yoxsa dünyamız sadəcə yaxşı hazırlanmış bir simulyasiyadır və biz kompüter kodundakı sətirlər, sıfırlar və birlərik? Bizdən daha ağıllı, sivilizasiyamızdan daha təkmil və texnoloji cəhətdən daha üstün olan biri bütün bu dünyanı, kainatı təsadüfən bir təcrübə və ya bəlkə də bir əyləncə üçün yaradıb. Bu il 59-cu Müasir İncəsənət Biennalesi üçün Azərbaycan Pavilyonu Azərbaycanın müasir incəsənət üzrə yeddi qadın rəssamının Kainatın Sonsuz Şüuru fenomenindən bəhs edən əsərlərindən ibarən valehedici sərgi olan “Sevmək üçün dünyaya gəlmişik” (“Born to Love”) sərgisini təqdim etməkdən qürur duyur. İştirakçıların sayı heç də təsadüfi deyil. Qədim dövrlərdən bəri 7 rəqəminin xüsusi yeri var, o, heyranlıq və maraq yaradır. Bu nömrə həm də xüsusilə güclü faydaları olan və qoruyucu simvoldur. Onun mistik tərəfi bir çox inanc və xurafatlara qapı açmışdır. Çox vaxt müqəddəs bir rəqəm hesab edilən 7 rəqəmi içində mənəvi, əbədi bir şey daşıyır. Həmçinin, dahi Azərbaycan filosofu və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin (keçən il Azərbaycanda Nizami Gəncəvi ili elan edilib) “Yeddi gözəl”-i ilə iştirakçıları birləşdirən birbaşa xətt var. Poemanın süjeti Sasani şahı Bəhram Gur (420 - 439) əfsanəsi əsasındadır. Bütün şeirin demək olar ki, yarısı Bəhramın arvadlarının - yeddi sarayda yaşayan və qədim mifologiyaya görə, hər biri bir planetə və həftənin bir gününə həsr olunmuş və uyğun rəngə malik kraliçaların yeddi hekayəsindən ibarətdir. İştirakçıların hər birinin hər bir “palazzo”-su bu ədəbi şah əsərin dərin fəlsəfəsini əks etdirir. Juk instalyasiyasında ana bətnindən başlayaraq bəşəriyyətin doğulmasının əsasını təşkil edən mühit kimi su elementindən istifadə olunmuşdur. Infinity sənəti bizi okeanın dərinliklərinə aparır, burada qavrayış və müdriklik inciləri tutub istifadə etməyimiz üçün bizim ola bilər. Onun layihəsi təbiətin və yaşadığımız dünyanın mahiyyəti ilə bir olmaq ehtiyacından irəli gəlir. Ramina Səadətxan müxtəlif estetika və üslubları bir araya gətirərkən kollaj pop-art üsullarını abstrakt ekspressionizm elementləri ilə birləşdirir. Fidan Kim bəşəriyyətin təkamülünü, insanın heyvanlarla əlaqəsini və həyatın əsas prinsipini, yəni güclünün sağ qalmasını əks etdirir. İnsanın həm özü ilə, həm də ətraf mühitlə mübarizəsi. Və bu anda ətraf mühitin, xüsusən də heyvanların qorunması hamımız üçün əsas prioritetdir. Fidan Axundovanın heykəl fiquru qadın həyatının müxtəlif mərhələlərini əks etdirir. Biz o addımı atan, naməlumluğa sıçrayış edən qadını nələr gözlədiyini bilmirik. Qarşıdakı səyahət şübhələr və çətinliklərlə doludur, lakin daha şüurlu və daha müstəqildir. Sabiha Xankişiyeva öz layihəsi ilə ətraf mühitdən tutmuş bədənimizdəki ən kiçik hüceyrələrə qədər ətrafımızda olan hər şeyin bir çox təkrarlanan elementdən ibarət olduğunu xatırladır. Elmdə buna fraktal həndəsə deyilir. Və buna görə də biz şüuraltımız, şüurumuz və bu dünya arasındakı əlaqəni inkar edə bilmərik. Hətta insan gözü də bütün harmoniyanın təzahür etdiyi bu simmetriyanı tapmağı sevir. Ağdes Bağırzadə ətrafdakı həyatı əks etdirən, təkcə hər bir obyekti və ya anı kamera ilə sabitlənməyib, həm də gizli mənalarla dolu olan şəkilləri ilə bizi ilahi kamilliyə yaxınlaşdırmağa çalışır. İnsan daim özünü axtaran və varlığının hər anında özünün var olma şərtlərini gözdən keçirən, yenidən araşdıran bir varlıqdır. İnsanın öz həyatına bu tənqidi münasibətində onun əsl dəyəri yatır. İnsan üçün vacib olan yeganə şey ruhun daxili quruluşu, insanın daxili prinsipi, üstünlüyü və geniş mənada birinci vəzifəsidir ki, bu da təkcə mənəvi deyil, həm də universal metafizik əsasa malikdir. İnsan dünyanı hiss orqanları ilə tanıyır: görmə, toxunma, eşitmə... Amma hiss etdiklərimizdən əmin ola bilərikmi? Yuxunun həqiqətən yuxu olduğuna və oyandıqdan sonra başqa bir yuxu deyil, “əsl” reallığı tapacağımıza əmin ola bilərikmi? Emin Məmmədov Pavilyonun kuratoru